تازه‌های درمان رینوسینوزیت حاد
دکتر رقیه حج‌فروش
رینوسینوزیت حاد (ARS) التهاب علامت‌دار حفره بینی و سینوس‌های پارانازال است که کمتر از ۴ هفته طول بکشد و با ترشحات چرکی و انسداد بینی، درد صورت یا احساس پری همراه باشد. این ترشحات برخلاف ترشحات آبکی شفاف عفونت‌های ویروسی مجاری تنفس فوقانی، کدر یا رنگی است.
اگر علایم کمتر از ۱۰ روز طول بکشد و علایم سینوزیت باکتریال حاد وجود نداشته باشد، تشخیص سینوزیت حاد ویروسی (AVRS) مطرح می‌شود؛ ولی سینوزیت حاد باکتریال (ABRS) وقتی است که علایم و نشانه‌ها پس از ۱۰ روز از شروع عفونت مجاری تنفسی فوقانی بهبود نیابد، یا در همان ۱۰ روز اول، بعد از یک بهبود نسبی، ناگهان علایم تشدید شود.
درد، احساس فشار یا پری، در نبود ترشحات چرکی، برای تشخیص سینوزیت حاد کافی نیست.
درمان رینوسینوزیت حاد ویروسی
درمان حمایتی است. هیچ درمانی برای کوتاه کردن دوره بیماری وجود ندارد. درمان حمایتی شامل درمان‌هایی با هدف کاهش علامت بیمار مثل رفع انسداد بینی و علایم عمومی مثل تب و احساس خستگی با داروهای مسکن و تب‌بر (مثل NSAID و استامینوفن)، شست‌وشو با سرم نمکی و استفاده از گلوکوکورتیکوییدهای داخل بینی است.
شست‌وشو با سرم نمکی فیزیولوژیک یا هایپرتونیک: به‌ویژه در بیماران با عفونت‌های مکرر سینوس ممکن است نیاز به داروهای ضد درد را کاهش دهد و راحتی مریض را بیشتر کند. شست‌وشو توسط آب استریل یا آب‌های بطری انجام شود و از آب شیر استفاده نشود چرا که گزارش‌هایی از انسفالیت آمیبی ناشی از استفاده از آب لوله‌کشی وجود دارد.
گلوکوکورتیکوییدهای داخل بینی: مطالعات، بهبود علایم و عوارض اندک در مصرف کوتاه‌مدت گلوکوکورتیکوییدهای داخل بینی را برای بیماران با سینوزیت حاد باکتریال و ویرال نشان داده است. این داروها به‌ویژه در بیماران با علل زمینه‌ای آلرژی بسیار موثرتر خواهد بود. مکانیسم عمل کاهش التهاب مخاط است که به تخلیه بهتر سینوس کمک می‌کند.
دکونژستان‌های خوراکی: فقط زمانی موثر است که اختلال عملکرد شیپور استاش عاملی برای ابتلا به AVRS باشد. این بیماران ممکن است از درمان کوتاه‌مدت سه تا پنج روزه خوراکی سود ببرند.
دکونژستان‌های داخل بینی: از این داروها مثلاً اکسی‌متازولین اغلب برای درمان علامتی بیماران استفاده می‌شود و در بیماران احساس باز شدن بینی ایجاد می‌کند. با این‌همه هیچ شواهدی مبنی بر استفاده از آن در ARSS وجود ندارد. حتی این نگرانی وجود دارد که استفاده از این عوامل خود باعث ایجاد التهاب در مخاط بینی شود. در صورت مصرف نباید بیش از سه روز پیاپی استفاده شود تا از خطر بروز برگشت احتقان جلوگیری شود. در مصرف طولانی خطر تخریب مخاط نیز دارد.
آنتی‌هیستامین‌ها: از آنتی‌هیستامین‌ها مکرراً با توجه به اثرات خشک کردن ترشحات برای بهبود علایم استفاده می‌شود. با این‌همه در هیچ مطالعه‌ای اثری از آن‌ها در درمان ARSS دیده نشده است. خشک شدن مخاط‌ها ممکن است سبب احساس ناراحتی بیشتر شود. به‌ویژه آنتی‌هیستامین‌های نسل اول عوارض خواب‌آلودگی و خشکی دهان نیز دارد.
موکولیتیک‌ها: از موکولیتیک‌ها مثل گایافنزین برای رقیق کردن ترشحات استفاده می‌شود و ممکن است درناژ مخاطی و پاک شدن را بهبود بخشد؛ با این‌حال هیچ مطالعه‌ای برای توجیه مصرف آن‌ها در ARSS وجود ندارد.
درمان رینوسینوزیت حاد باکتریال
در سینوزیت باکتریال، علاوه بر درمان‌های حمایتی، درمان در بیماران بدون عارضه و سرپایی، شامل درمان نظارتی یا تجویز آنتی‌بیوتیک بسته به پیگیری بیمار است. البته درمان انتظاری در نسخه سال ۲۰۱۵ دستورالعمل درمان سینوزیت در بزرگسالان، آکادمی اتولارینگولوژی و جراحی آمریکا مطرح شده و در نسخه قبلی (۲۰۱۲) تاکید بر شروع فوری درمان با آنتی‌بیوتیک بود.
درمان انتظاری: درمان انتظاری با مراقبت دقیق و درمان علامتی برای بیماران مبتلا به ABRS با سیستم ایمنی سالم که پیگیری مناسبی داشته باشند، به‌شرط این پیشنهاد می‌شود که به‌محض بهتر نشدن یا بدتر شدن، آنتی‌بیوتیک شروع شود. اما برای بیمارانی که پیگیری مناسبی ندارند، آنتی‌بیوتیک از همان ابتدای تشخیص شروع شود. علامت‌درمانی در ABRS مشابه AVRS است.
سینوزیت باکتریال می‌تواند خودمحدودشونده باشد و بیمار بدون درمان آنتی‌بیوتیکی بهبود یابد. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که بیماران بسیاری با ABRS بدون آنتی‌بیوتیک ظرف دو هفته کاملاً بهبود می‌یابند.
درمان آنتی‌بیوتیکی: اگر بیمار مبتلا به ABRS با ۷ روز درمان انتظاری بهتر یا بدتر نشد می‌توانیم بسته به بیماری‌های همراه، وضعیت اجتماعی بیمار و تظاهرات بیماری‌اش آنتی‌بیوتیک شروع کنیم یا تا ۱۰۰ روز هم با درمان حمایتی منتظر بمانیم؛ ولی اگر منتظر ماندیم و بیمار ۱۰ روز بعد بهتر نشد، باید آنتی‌بیوتیک شروع شود.
با توجه به بروز مقاومت‌های میکروبی، نخستین درمان پیشنهادی آموکسی‌سیلین- کلاوونات (۵۰۰/۱۲۵) سه بار در روز به‌مدت ۱۰ روز است.
منابع:
به‌نقل از پزشکان گیل
0 دیدگاه