انتخابات نظام پزشکی هدف یا وسیله؟/ دکتر حمید طهماسبی‌پور

انتخابات نظام پزشکی این دوره در شرایط ویژه‌ای برگزار شد.
آشفتگی، نابه‌سامانی و سردرگمی گسترده در نظام سلامت کشور که به‌ویژه در چند سال گذشته بر شدت و عمق آن افزوده شده، اجرای طرح های کارشناسی نشده، خلق‌الساعه و زیان‌بار و مداخله‌ی ارگان‌ها و سازمان‌های غیرمسوول در نظام سلامت، عملاً شرایط بحرانی کنونی را پدید آورده است. نگاهی به برخی شاخص‌های رسمی از جمله افزایش سرانه‌ی مصرف دارو، پرداخت هزینه‌های کمرشکن درمان توسط بیماران، رشد بیکاری فزاینده در میان جامعه‌ی پزشکی، عدم رسیدگی جدی به بیماران در اکثر مراکز درمانی، شیوع مجدد برخی بیماری‌هایی که در سال‌های دور ریشه‌کن شده بود و… همگی نشان از بیماری نظام سلامت کشور دارد.
سه رکن نظام سلامت یعنی «دولت»، «جامعه‌ی پزشکی» و «مردم» همگی معترض و منتقد وضع موجود هستند و اکنون همگی بر ناکارآمدی نظام سلامت فعلی و لزوم تغییرات اساسی در آن پی برده‌اند.
در چنین شرایطی انتخابات نظام پزشکی برگزار شد.
سازمان نظام پزشکی باسابقه‌ترین و گسترده‌ترین سازمان صنفی کشور با قانون نسبتاً مترقی و جدید دارای اختیاراتی چون تلاش در جهت پیشبرد و اصلاح امور پزشکی، حفظ و حمایت از حقوق بیماران، حفظ و حمایت از حقوق صنفی شاغلان حرف پزشکی و… است. این سازمان با پشتوانه‌ی قانونی و اجتماعی، به‌عنوان سازمانی مدافع حقوق بیماران و جامعه‌ی پزشکی و از طرفی حلقه‌ی واسط بین جامعه و دولت، می‌تواند و باید نقش تاثیرگذار و تعیین‌کننده‌ای در نظام سلامت کشور داشته باشد.
ولی متاسفانه ضعف و ناتوانی حاکم بر عملکرد سنتی سازمان نظام پزشکی در دوره‌ها‌ی گذشته باعث مغفول ماندن ظرفیت‌های بالقوه‌ی قانونی و اجتماعی آن شده و نتوانسته است نقش درخور و شایسته‌ای در نظام سلامت ایفا کند. بنابراین اکنون که جامعه در آستانه‌ی «تغییرات بنیادی» در این نظام است، فعالان صنفی، به‌ویژه پزشکان عمومی که بیشترین آسیب‌ها را از آشفتگی نظام سلامت فعلی دیده‌اند، دریافته‌اند در این شرایط تاریخی- که شاید مهم‌ترین لحظه‌ی فعالیت‌های صنفی پزشکان در این سرزمین باشد- برای تاثیرگذاری بر این «تغییرات» باید از همه‌ی ابزارهای به‌ویژه نظام پزشکی استفاده کرد.
در این شرایط همه‌ی آنان که نگران آینده‌ی نظام سلامت‌اند دریافته‌اند باید بیایند و محکم بایستند تا دیگر وضع از این بدتر نشود. بنابراین همان‌گونه که انتظار می‌رفت و پیش‌بینی می‌شد، انتخابات نظام پزشکی این دوره با استقبال چشمگیر جامعه‌ی پزشکی به‌ویژه پزشکان عمومی روبه‌رو شد.
افزایش سطح آگاهی صنفی جامعه‌ی ‌پزشکی نسبت به شرایط و راه حل‌های «تغییر»، تاثیر جدی و شایان توجهی در این رویکرد داشت. اغلب فعالان صنفی علی‌رغم انتقادات جدی به رفتار حاکم بر سازمان نظام پزشکی دوره‌ی پیش، نظام پزشکی را خانه‌ی خود دانستند و با اعتقاد به راهبرد اساسی «جامعه‌ی مدنی سازی»، به‌عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه‌ی عصر حاضر، تلاش کردند اکثر اعضای جامعه‌ی پزشکی به‌ویژه پزشکان عمومی را به پای صندوق‌های رای بیاورند. ولی از سوی دیگر برخی فعالان صنفی که همواره دچار نوعی سرگشتگی در اندیشیدن بوده و با هر پدیده‌ای سر ناسازگاری و تقابل دارند، با پیش‌بینی «انتخاباتی سرد» سازمان نظام پزشکی را «سازمان صنفی دولت‌فرموده» دانسته و با برشمردن ضعف‌ها و کاستی‌های نظام پزشکی و مشکلات حاکم بر نظام سلامت (که از قضا آن را هم ناشی از عملکرد نظام پزشکی می‌دانستند) با دادن شعارهای تند و تیز عملاً پزشکان عمومی را برای شرکت در انتخابات دل‌سرد و بی‌انگیزه می‌ساختند. اینان خود را «آگاه، خردورز، تاثیرگذار و فرهیخته» می‌دانستند، در حالی ‌که شناخت درستی از اصول مبارزه‌ی انتخاباتی نداشتند، قواعد ائتلاف با گروه‌های دیگر را نمی‌دانستند و با تفرقه‌افکنی در بین پزشکان عمومی، عملاً نقش پیاده‌نظام برخی مراکز قدرت را بازی می‌کردند. هر چند در پایان چیزی جز شکست نصیب‌شان نشد.
اکنون انتخابات نظام پزشکی به پایان رسیده و تعدادی از همکاران محترم حِرف مختلف جامعه‌ی پزشکی وارد نظام پزشکی‌های سراسر کشور شده‌اند. تلخ و شیرین مبارزه‌ی انتخاباتی نیز به پایان رسیده است.
انجمن پزشکان عمومی رشت با تلاشی همه‌جانبه در کارزار انتخاباتی این دوره شرکت کرد و توانست با پشیبانی توده‌ی وسیعی از همکاران پزشک عمومی و متخصص، تعدادی از بهترین فعالین صنفی خود را که همگی افرادی لایق با تجاربی بالا در فعالیت صنفی و اجتماعی هستند، وارد هیات مدیره‌ی نظام پزشکی کند.
انجمن معتقد است شرکت در انتخابات هدف نیست بلکه وسیله‌ای است که بتوان با بالا بردن کارایی و کیفیت سازمان نظام پزشکی، آن را به وزنه‌ای محوری و تاثیرگذار بر تغییرات نظام سلامت کشور تبدیل کرد.
هر چند فعالیت نظام پزشکی بی‌‌تاثیر از تحولات جامعه نخواهد بود، اما زمزمه‌های «تغییر» چندی است به گوش می‌رسد. در تغییرات بنیادین نظام سلامت طبیعتاً اولین خاکریز پزشکان عمومی خواهند بود.
اما نظام سلامت زنجیره‌ی به‌هم پیوسته‌ای است که دیر یا زود دیگر اقشار جامعه‌ی پزشکی (متخصص، داروساز، دندانپزشک و…) را نیز در بر خواهد گرفت. سازمان نظام پزشکی نماینده‌ی صنفی همه‌ی اقشار جامعه‌ی پزشکی است، بنابراین انتظار می‌رود در این دوره ضمن انجام همه‌ی وظایف محوله و استفاده از همه‌ی ظرفیت‌های قانونی، با تمام توان در جهت اصلاح ساختار نظام سلامت بکوشد و در این راه از توان فکری و عملی همه‌ی کارشناسان حِرف پزشکی یاری بجوید. بدون شک فعالان صنفی انجمن‌های پزشکان عمومی سراسر کشور در این راه یار و یاور سازمان نظام پزشکی خواهند بود.

دکتر حمید طهماسبی‌پور
عضو هیات مدیره‌ی انجمن پزشکان عمومی رشت