پزشک خانواده در شهرهای ما

همایش بررسی دستورالعمل پزشک خانواده‌ی شهری (نسخه‌ی ۰۲) در رشت

گزارش: دکتر الهام شاهرخی

۹۱/۴/۹٫ در همایش «پزشک خانواده در شهرهای ما» که صبح جمعه نهم تیرماه با حضور جمع زیادی از جامعه‌ی پزشکی استان در بیمارستان پورسینای رشت برگزار شد، پزشکان حاضر خواستار عدم شتاب در اجرای طرح پزشک خانواده‌ی شهری تا زمان رفع اشکالات دستورالعمل اجرایی آن شدند.
این همایش با هدف بررسی دستورالعمل پزشک خانواده‌ی شهری (نسخه‌ی ۰۲) با مشارکت شورای‌ هماهنگی‌ انجمن‌های پزشکان عمومی گیلان، شورای هماهنگی نظام پزشکی‌های گیلان و انجمن داروسازان گیلان برگزار شد و در آن جمعی از نمایندگان صنفی جامعه‌ی پزشکی و مسوولان دانشگاه علوم پزشکی گیلان و سازمان‌های بیمه‌گر استان حضور داشتند.
در ابتدای همایش دکتر مسعود جوزی، دبیر انجمن پزشکان عمومی رشت که اجرای همایش را به‌عهده داشت، ضمن خیرمقدم به حاضران گفت: «امیدواریم با برنامه‌ریزی صحیح و تفکر منطقی بتوانیم بر مشکلات نظام سلامت پیروز شویم. این همایش می‌تواند نقطه‌ی شروعی باشد تا صدای پزشکان عمومی شنیده و نظرات پزشکان عمومی هم در طرح‌هایی که برای آن‌ها نوشته می‌شود، لحاظ شود تا این بار طرحی بنویسیم که به‌راستی طرح ملی پزشک خانواده باشد.»
اولین سخنران دکتر مهران قسمتی‌زاده، رییس شورای هماهنگی انجمن‌های پزشکان عمومی گیلان بود که پس از بیان زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح پزشک خانواده گفت: «خوشبختانه ما در سطح استان همکاری خوبی با مسوولان نظام سلامت داریم که اگر همین رابطه در سطوح بالاتر وجود می‌داشت، مسلماً برای اجرای این دستورالعمل زیرساخت‌های لازم مورد توجه قرار می‌گرفت.»
وی افزود: «امیدوارم این رابطه در فرصت‌های آتی ایجاد شود و از تمام ظرفیت‌های کارشناسی نهادهای صنفی برای بهبود نظام سلامت بهره ببریم.»
دومین سخنران دکتر فرزاد فرقان، دبیر شورای هماهنگی نظام پزشکی‌های استان بود که درباره‌ی آن‌چه در نسخه‌ی ۰۲ پزشک خانواده‌ی شهری نصیب مردم می‌شود، سخن گفت و تاکید کرد: «باید با محوریت افزایش کرامت پزشکی و در یک فرایند چندساله فرهنگ‌سازی شود و تغییر نظام سلامت تدریجی باشد به‌صورتی که در چند سال اول فقط پرونده‌ی سلامت تشکیل شود.»
سپس دکتر حمید طهماسبی‌پور، نایب رییس شورای هماهنگی انجمن‌های پزشکان عمومی گیلان، با بررسی بسته‌ی خدمات سلامت و سیستم پرداخت در نسخه‌ی ۰۲ پزشک خانواده‌ی شهری، پاره‌ای از مشکلات این طرح برای پزشکان را بیان کرد و گفت: «اگر همکاران با تمام مشکلات طرح آشنا شوند، با توجه به تبلیغات یک‌طرفه‌ی اجراکنندگان، بهتر می‌توانند برای تصمیم‌گیری در برخورد با این طرح تصمیم بگیرند.»
وی با تشریح وظایف پزشک خانواده در اجرای بسته‌ی سلامت، گروه‌های هدف و تیم سلامت، امکانات و استانداردهای مورد نیاز برای مطب را برشمرد و با بیان زمان‌ لازم برای انجام وظایف مختلف محوله از جمله تشکیل پرونده‌ی الکترونیک، آموزش به بیمار و… افزود: «سرانه‌ی در نظر گرفته شده برای تامین هزینه‌های روزمره‌ی مطب و حقوق پرسنل ناکافی و پایین‌تر از شرایط فعلی با تعداد مشابه بیماران ویزیت شده‌ است، در حالی که با رایگان بودن ویزیت، بار مراجعه هم افزایش چشمگیری خواهد داشت.»
در ادامه دکتر سیدحسین شریفی، رییس انجمن پزشکان عمومی بندر انزلی، در مورد سیاست‌گذاری در نظام سلامت سخن راند و گفت: «همه‌ی ما موافقیم که نظام سلامت نیاز به اصلاح دارد اما آیا تنها فرایند اصلاح این نظام، پزشک خانواده است؟ وی افزود متاسفانه نمایندگان مجلس در زمان تصویب مواد سلامت برنامه‌ی پنجم توسعه دغدغه‌ی درمان داشتند نه بهداشت. از طرفی در نوشتن این طرح از ذی‌نفعان اجرای این برنامه نظرخواهی نشده است و نمی‌توان تمام بار اصلاح بهداشت کشور را به‌دوش پزشکان خانواده انداخت.»
وی افزود: «بخشی از اصلاح نظام سلامت باید اصلاح ساختار مدیریتی باشد وگرنه طرح پزشک خانواده هم پاسخگوی اصلاح مشکلات نظام سلامت کشور نخواهد بود.»
پس از وی دکتر محمدکاظم پورکاظمی، رییس انجمن داروسازان گیلان، در نقش مورد داروسازان در طرح ۰۲ صحبت کرد و گفت: «برای اجرای هر طرحی در سطح کلان باید بستر مناسب و زمینه‌ی فرهنگی و علمی آن فراهم شود و سرمایه‌گذاری مناسب صورت گیرد. متاسفانه با بیمه‌هایی که فعلاً در پرداخت ۷۰ درصد مطالبات هم مشکل دارند، پرداخت همه‌ی هزینه‌ها بعید به‌نظر می‌رسد. ما همیشه یک طرح کپی شده از یک کشور پیشرفته را می‌آوریم که هیچ چیزش با ما همخوانی ندارد. در آن کشورها دولت درآمد ارایه‌کنندگان طرح را طوری تنظیم می‌کند که آن‌ها از رفاه کامل برخوردار باشند اما این‌‌جا علاوه بر بی‌اعتمادی و بی‌باوری به دریافت به‌موقع، میزان درآمد بر اساس سرانه‌ کفاف هزینه‌های معمول مطب را هم نمی‌دهد.»
وی در پایان خطاب به رییس دانشگاه گفت: «با توجه به اشکالات فراوان طرح، بیایید شجاعانه آن‌چه را که باورمان هست بگوییم، نه آن‌چه را که در دستورالعمل است.»
سپس دکتر ابوالقاسم پیروزی، رییس مجمع انجمن‌های پزشکی استان، در مورد ارتباط پزشکان عمومی و متخصص در دستورالعمل ۰۲ گفت: «نظام سلامت فعلی ما نظامی کهنه و فرسوده است و نیاز به بازبینی و تغییراتی دارد اما با این شتابزدگی موافق نیستم. باید با پذیرش ضرورت تغییر در نظام سلامت، با خردمندی و بدون شتاب عمل شود تا بتوانیم آن را به‌جایی برسانیم.»
دکتر انوش برزیگر، نایب رییس شورای‌عالی نظام پزشکی کشور و رییس شورای هماهنگی نظام پزشکی‌های استان، سخنران بعدی بود که با پرداختن به مواضع نظام پزشکی در مورد این طرح و با بیان این‌که در شورای‌عالی نظام پزشکی همه به‌خصوص دکتر صدر با شرایط فعلی طرح، مخالف اجرای آن بدین شکل هستند، پیشنهادهای زیر را مطرح کرد:
۱٫ شتابزده عمل نشود.
۲٫ کمیته‌ای استانی متشکل از مسوولان اجرایی طرح، مسوولان سیاسی و نمایندگان نهادهای صنفی (نظام‌ پزشکی، انجمن پزشکان عمومی و مجمع انجمن‌های پزشکی) تشکیل و بررسی شود آیا این طرح در استان ما اجرایی هست یا نه، و نظر این کمیته به وزارت‌خانه اعلام شود.
۳٫ در صورت اجرای طرح، سرانه به‌درستی تعیین شود، سابقه‌ی خدمتی پزشک در نظر گرفته شود و حقوق پزشک به‌روز و به‌موقع پرداخت شود.
در ادامه‌ی همایش دکتر محمدحسین قربانی، نماینده‌ی آستانه‌ی ‌اشرفیه در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت مجلس، با تاکید بر قانونی بودن این طرح و ضرورت اجرای صحیح آن برای سامان دادن به اوضاع آشفته‌ی نظام سلامت، به برخی مشکلات بودجه‌ای و اجرایی آن اشاره و اظهار امیدواری کرد با مشارکت فعالان صنفی جامعه‌ی پزشکی، اشکالات این طرح پیش از اجرا برطرف شود.
وی همچنین قول داد با تمام وجود در کمیسیون بهداشت مجلس از منافع جامعه‌ی پزشکی دفاع کند و افزود: «در اولین نطق پیش از دستور خود از وزیر بهداشت خواهم خواست به‌دلیل شرایط خاص استان گیلان و تعداد زیاد پزشکان استان نسبت به جمعیت زیر پوشش، تا هنگام انجام کار کارشناسی ‌بیشتر، اجرای طرح پزشک خانواده‌ی شهری (۰۲) را در این استان متوقف سازد.»
آخرین سخنران همایش دکتر حسن بهبودی، رییس دانشگاه علوم پزشکی گیلان، بود که مواضع دانشگاه علوم پزشکی گیلان را در مورد این دستورالعمل بیان کرد و به دغدغه‌های مهم بخش سلامت پرداخت. او اظهار امیدواری کرد با بحث‌ها و بررسی‌ها، طرح به بهترین وجه ممکن اجرا شود تا کمترین زیان را به‌همراه داشته باشد.
دکتر بهبودی با تاکید بر این‌که این طرح پایلوت نیست، بلکه جزو برنامه‌ی توسعه‌ی پنج‌ساله‌ی مصوب مجلس و دولت موظف به اجرای آن است، از نمایندگان نظام پزشکی و انجمن‌ها دعوت کرد با حضور در جلسات کارشناسی، نظرات خود را برای رفع نواقص ارایه دهند و افزود: «امیدواریم با ساماندهی و بهبود وضعیت بیمه‌ها و حمایت و همکاری آن‌ها و پرداخت‌های به‌موقع به پزشکان، دغدغه‌ی اساسی همکاران رفع شود و با اهدای تسهیلات بانکی به همکارانی که وارد طرح می‌شوند و تعدیل تعداد بیماران و رفع ابهامات سیستم ارجاع در بخش‌های دولتی و خصوصی و رفع سایر نواقص، طرح بتواند وارد مرحله‌ی اجرایی شود.»
در پایان همایش پانل گفت‌وگو بین مسوولان و شرکت کنندگان حاضر در همایش برگزار شد و همکاران پرسش‌ها و نظرات خود را درباره‌ی موارد ابهام و نواقص دستورالعمل را مطرح کردند. در این بخش نخستین نظر را دکتر مهرداد ب. محمودی از فعالان صنفی جامعه‌ی پزشکی استان داد که با تاکید بر این‌که این طرح با شکست مواجه خواهد شد و شکست این طرح جدا از خسارت عمومی که به جامعه وارد می‌کند، باعث نابودی پزشکان عمومی کشور می‌شود، از همکاران خواست تا برطرف شدن اشکالات طرح، با هم متحد باشند و با آن قرارداد نبندند.
سپس بخشی از پرسش‌های مکتوب حاضران مطرح شد که از جمله در پاسخ به پرسشی درباره‌ی وضعیت پزشکان شاغل در خدمات درمانی نیروهای مسلح، دکتر مرتضی رهبر، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی گیلان، به‌نقل از دکتر حمید علیان، رییس سازمان تامین خدمات درمانی نیروهای مسلح استان که لحظاتی پیش جلسه را ترک کرده بود، پاسخ داد هنوز جایگاه این سازمان در طرح مشخص نیست.
در مورد تکلیف پزشکان مازاد بر نیاز طرح در شهرهای کوچک‌تر نیز پرسیده شد که دکتر ارسلان داداشی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، با بیان این‌که در نشست‌های کشوری بارها مشکلات طرح را بیان کرده است، گفت: «این طرح هنوز اشکالات زیادی دارد ولی نباید اصل آن را زیر سوال برد و باید با کمک نهادهای صنفی کاری کنیم که نواقص آن برطرف شود.» او همچنین تاکید کرد که دانشگاه علوم پزشکی گیلان اعلام کرده است که با رایگان کردن ویزیت و دارو مخالف است.
جایگاه درمانگاه‌ها و مطب‌های شبانه‌روزی بخش خصوصی و مراکز متادون تراپی از دیگر پرسش‌های همکاران بود که باز پاسخ داده شد که هنوز جایگاه این مراکز در طرح کاملاً مشخص نشده است.
دکتر محمدحسین شهدی‌نژاد، مدیر کل سازمان تامین اجتماعی استان، یکی دیگر از اعضای پانل بود که ابراز امیدواری کرد با بهره‌گیری از تجربیات طرح «پزشک امین» از نظرات همکاران برای اصلاح طرح ۰۲ بهره ‌گرفته شود.
در ادامه دکتر حمید اخوین، عضو هیات مدیره‌ی انجمن پزشکان عمومی رشت، نیز با تشکر از برگزارکنندگان همایش و مسوولان حاضر در جلسه،‌ به اشکالات دستورالعمل اشاره کرد و از مسوولان دانشگاه خواست بیش از پیش به نظرات کارشناسان حاضر در جلسه توجه کنند.
سرانجام در حالی که نظرات بیشتر ربنگ و بوی اعتراض و انتقاد می‌گرفت و هر اظهار نظر مخالف با طرح با تشویق شید اکثریت پزشکان حاضر همراه می‌شد، جلسه پس از سه ساعت و نیم به پایان رسید، با این امیدواری که نظرات جامعه‌ی پزشکی به مسوولان تصمیم‌گیر منتقل شود.
گفتنی است قرار بود استاندار گیلان، مهندس مهدی سعادتی نیز در این همایش شرکت کند که متاسفانه به‌دلیل اجبار به حضور در جلسه‌ای اضطراری در تهران، این امر میسر نشد که البته با ابراز نارضایتی بخشی از همکاران نیز همراه شد.

عکس‌ها: مهراب جوزی

دکتر الهام شاهرخی
دبیر انجمن پزشکان عمومی لاهیجان

Email: e.shahrokhi@yahoo.com