وزارت بهداشت در مقابل تامین اجتماعی: «پزشک امین» موازی‌کاری است، جلوگیری می‌کنیم

۲۱/۹/۹۰٫ در حالی که مسوولان تامین اجتماعی انتظار داشتند با تغییر نام طرح جدید خود از «پزشک خانواده» به «پزشک امین» از نشست روز گذشته در کمیسیون بهداشت مجلس با دست پر بیرون بیایند، مخالفت نمایندگان وزارت بهداشت در این نشست، چالش‌های جدیدی در برابر این طرح ایجاد کرد. این در حالی است که یک ماه پیش‌تر شورای هماهنگی انجمن‌های پزشکان عمومی گیلان طی بیانیه‌ای ضمن تاکید بر این‌که طرح پزشک خانواده‌ی وزارت بهداشت برتر از طرح تامین اجتماعی نیست، اعلام کرده بود طرح پزشک امین فاقد مبانی قانونی است و پیش‌بینی کرده بود با توجه به اجرای طرح مشابهی از سوی وزارت بهداشت، این ناهماهنگی و موازی‌کاری بر آشفتگی‌ نظام سلامت بیافزاید.

معاون وزیر: موازی‌کاری است؛ جلوگیری می‌کنیم!
اولین واکنش رسمی به این طرح از سوی معاون درمان وزارت بهداشت بود که اجرای طرح پزشک امین را از سوی سازمان تامین اجتماعی نوعی موازی‌کاری با برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع عنوان کرد و گفت: «وزارت بهداشت از ابزارهای قانونی برای عدم اجرای طرح پزشک امین استفاده می‌کند.»
دکتر سیدحسن امامی رضوی در گفت‌وگو با ایسنا درباره‌ی اجرای طرح پزشک امین از سوی سازمان تامین اجتماعی گفت: «اجرای این طرح تداخل در سیاست‌گذاری‌های وزارت بهداشت محسوب می‌شود. سازمان تامین اجتماعی برای اجرای این طرح هیچ مشورتی با وزارت بهداشت نکرده و این در حالی است که طبق قانون برنامه‌ی پنجم توسعه، سیاست‌گذاری در امر سلامت برعهده‌ی وزارت بهداشت است.»
وی در پاسخ به این سوال که سازمان تامین اجتماعی اجرای طرح پزشک امین را تنها در حوزه‌ی درمان مستقیم عنوان کرده است، گفت: «این‌چنین نیست؛ طرح پزشک امین علاوه بر درمان مستقیم، درمان غیرمستقیم را نیز شامل می‌شود. سازمان تامین اجتماعی باید در این زمینه قبل از اجرای طرح با وزارت بهداشت هماهنگی انجام می‌داد.»
امامی رضوی گفت: وزارت بهداشت مخالفت خود را درباره‌ی اجرای طرح پزشک امین اعلام کرده است و از ابزارهای قانونی برای عدم اجرای این طرح استفاده خواهد کرد.
وی اجرای طرح پزشک امین از سوی سازمان تامین اجتماعی را نوعی موازی‌کاری با برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع عنوان کرد و گفت: «زمانی که سیاستی در کشور اجرایی می‌شود، آن سیاست باید یک سیاست هماهنگ باشند. در حال حاضر سیاست‌ها و برنامه‌ها برای اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع مشخص شده است. اگر قرار باشد سیاستی موازی در این زمینه آغاز شود و تمام ارگان‌ها برای اجرای این برنامه توافق نکرده باشند، ناهماهنگی ایجاد می‌شود و برنامه‌ی اصلی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.»
معاون درمان وزیر بهداشت در پایان با اشاره به اجرای آزمایشی برنامه‌ی پزشک خانواده در ۱۷ شهر زیر ۵۰ هزار نفر سه استان کشور گفت: «این در حالی است که اکنون طرحی با عنوان پزشک امین از سوی سازمان تامین اجتماعی اجرا می‌شود که در برنامه‌ی اصلی (برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع) تاثیرگذار خواهد بود. اجرای طرح پزشک امین سازمان‌هایی را که در اجرای برنامه‌ی پزشک خانواده دخیل هستند خودبه‌خود دلسرد خواهد کرد.»

وزیر بهداشت: هیچ برنامه‌ی سلامت‌محوری به‌جز برنامه‌ی پزشک خانواده برای ما مفهومی ندارد
وزیر بهداشت درباره‌ی اجرای طرح پزشک امین از سوی سازمان تامین اجتماعی گفت: «برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع، برنامه‌ی قانونی و ملی است و همه‌ی دستگاه‌های مربوطه برای اجرای آن عزم خود را جزم کرده‌اند. بر این اساس، هیچ برنامه‌ی سلامت‌محوری به‌جز برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع برای ما معنا و مفهومی نخواهد داشت.»
دکتر مرضیه وحید دستجردی در گفت‌وگو با ایسنا ادامه داد: «برنامه‌ی پزشک خانواده برنامه‌ای ملی است که وزارت بهداشت باید آن را اجرا کند. برای اجرای این برنامه دو وزارتخانه‌ی بهداشت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی عزم خود را جزم کرده‌اند و دستورالعمل مربوط به این برنامه از سوی این دو وزارتخانه به امضا رسیده است.»
وی گفت: «خوشحالم که دکتر شیخ‌الاسلام نیز به برنامه‌ی پزشک خانواده و نظام ارجاع کاملاً اعتقاد دارند. در حال حاضر اجرای آزمایشی این برنامه در سه استان کشور آغاز شده و روسای ۲۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور نیز متقاضی اجرای این برنامه هستند.»

نایب رییس کمیسیون بهداشت: وزارت بهداشت گله دارد
عضو هیات رییسه‌ی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ارایه‌ی گزارش در خصوص روند اجرای طرح پزشک خانواده و گلایه نسبت به طرح پزشک امین سازمان تامین اجتماعی توسط معاون بهداشتی و درمانی وزیر بهداشت را حاصل نشست اعضای این کمیسیون در روز گذشته (یکشنبه) اعلام کرد.
اکبر رنجبرزاده در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به بررسی عملکرد مسوولان اجرای طرح پزشک خانواده در خصوص چگونگی اجرای این طرح در جلسه‌ی کمیسیون متبوعش تصریح کرد: «معاونت بهداشتی و درمانی وزارت بهداشت توضیحاتی در خصوص روند اجرای این طرح و پیشرفت آن ارایه کردند، اما نظر اعضای کمیسیون این بود که طرح پزشک خانواده مطابق با برنامه پیش نمی‌رود و مشکلاتی در حوزه‌ی اجرای این طرح وجود دارد.»
وی افزود: «بخشی از این مشکلات ممکن است به کمبود اعتبارات وزارت بهداشت و درمان برگردد و بخشی دیگر به‌واسطه‌ی کمبود پزشک یا تیم سلامت باشد، اما در مجموع پزشک خانواده از برنامه‌های تدوین شده عقب است.»
نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان ادامه داد: «در ادامه‌ی جلسه معاون بهداشتی و درمانی وزیر بهداشت نسبت به پزشک خانواده‌ای که توسط سازمان تامین اجتماعی تحت عنوان پزشک امین در حال اجراست ابراز گله‌مندی کرد، اما کمیسیون در پاسخ گفت از آن‌جا که وزارت بهداشت پزشک خانواده را مطابق برنامه پنجم پیش نبرده است، سازمان تامین اجتماعی برای رفع مشکلات درمانی مراجعه‌کنندگانش دست به چنین اقدامی زده است.»
به‌گفته‌ی رنجبرزاده، مطابق برنامه‌ی پنجم باید تا پایان سال اول سازمان بیمه‌ی خدمات درمانی تشکیل و صندوق‌ها تجمیع می‌شدند. در صورت تحقق این امر، سازمان تامین اجتماعی مکلف می‌شود که خودسرانه عمل نکند اما در حال حاضر و به‌دلیل عدم اجرای قانون، سازمان تامین اجتماعی مختار است در حوزه‌ی درمان خود هر کاری را انجام دهد، لذا ایجاد طرح پزشک امین خلاف قانون نیست و اجرای آن در استان گیلان رضایت‌مندی پزشکان را به‌دنبال داشته است.»
عضو هیات رییسه‌ی کمیسیون بهداشت همچنین خاطرنشان کرد: «متاسفانه هنوز مردم نتوانسته‌اند اثربخشی پزشک خانواده را در سیستم وزارت بهداشت و درمان لمس کنند، اگرچه در حوزه‌ی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی گزارشات شفاهی و تئوری مبسوط و قابل قبولی ارایه می‌شود، اما هنوز در میدان عمل اتفاقی نیافتاده است. البته پزشک خانواده در برخی نقاط کشور به‌صورت پایلوت در حال اجراست، اما اخبار و شنیده‌ها حاکی از آن است که نمی‌توان به‌عنوان طرحی موفق از آن یاد کرد، لذا باید منتظر باشیم چرا که طراحی‌ها و برنامه‌ها به‌نظر خوب می‌آید اما با چالش‌ها، کمبودها و کاستی‌هایی از جمله نیروی انسانی و امکانات و تجهیزات مواجه است که بخشی از آن به کمبود اعتبار این وزارتخانه برمی‌گردد.»

شورای هماهنگی انجمن‌های پزشکان عمومی گیلان: با هیچ‌جا هماهنگ نشده است!
مخالفت وزارت بهداشت با طرح جدید تامین اجتماعی در حالی اعلام عمومی شد که ۳۶ روز پیش شورای هماهنگی انجمن‌های پزشکان عمومی گیلان در بیانیه‌ی خود اعلام کرده بود طرح جدید تامین اجتماعی موازی‌کاری است و با توجه به اجرای طرح مشابهی از سوی وزارت بهداشت، بر آشفتگی‌ نظام سلامت خواهد افزود. در بخشی از بیانیه‌ی ۱۵/۸/۹۰ شورا آمده بود: «این طرح مسیر قانونی را طی نکرده و فاقد مبانی قانونی لازم است. طبق بند «د» ماده‌ی ۳۲ قانون برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی پنجم توسعه، متولی نظام سلامت و طرح پزشک خانواده در کشور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و طبق تبصره‌ی اول همین بند کلیه‌ی ارایه کنندگان خدمات بهداشتی و درمانی کشور موظف‌اند از خط مشی وزارت بهداشت تبعیت کنند. بنا بر اطلاعات رسیده، نه‌تنها وزارت بهداشت طرح فعلی تامین اجتماعی را تایید و تصویب نکرده، بلکه اساساً در جریان آن نیز قرار نگرفته و هم‌اکنون خود در حال اجرای طرح مشابهی در سه استان است که قرار است تا پایان سال به تمامی کشور تسری یابد و این ناهماهنگی و موازی‌کاری یقیناً در ماه‌های آینده بر آشفتگی‌های فعلی نظام سلامت خواهد افزود.»
در این بیانیه همچنین از عدم هماهنگی طرح با نظام پزشکی نیز انتقاد شده بود: «سازمان نظام پزشکی هم که طبق آیین‌نامه‌ی این طرح قرار است در کنار معاونت درمانی وزارت بهداشت از اعضای ستاد سیاست‌گذاری طرح باشد، از چنین رویدادی بی‌خبر است و این بدان معناست که مسوولان تامین اجتماعی نه‌تنها سایر نهادهای تصمیم‌گیر نظام سلامت را در جریان نگذاشته‌اند، بلکه پیش از تشکیل ستاد کشوری طرح خود، برای اجرای آن در سطح استان گیلان قدم برداشته‌اند.»
و البته تاکید شده بود ‌که این مخالفت شورا به‌دلیل برتری طرح پزشک خانواده‌ی وزارت بهداشت بر طرح جدید تامین اجتماعی نیست: «لازم است در این مورد تاکید کنیم که ما معتقد به برتری طرح پزشک خانواده‌ی وزارت بهداشت بر طرح تامین اجتماعی نیستیم، بلکه معتقدیم که برای اجرای صحیح این طرح، نخست باید موانع و شبهات قانونی آن رفع شود تا در اجرا و در اثر اقدامات سایر تصمیم‌گیران نظام سلامت، نابه‌سامانی این نظام افزون نشود.»