گزارشی از همایش انجمن پزشکان عمومی استان کرمان و مجریان طرح پزشک خانواده شهری‌ کرمان

با سرباز خسته، شما برنده‌ی هیچ جنگی نخواهید شد!

گزارش: دکتر افشین اسدی

بیش از ۲۰۰ پزشک روی صندلی‌های مخمل صدری نشسته بودند تا سر از نسخه‌ی ۰۲ در آورند. دستان پزشکان عمومی سال‌هاست که با آب پاکی رفیق شده؛ طرح پزشک خانواده‌ی روستایی یا به‌قول خود پزشکان «اجباری»، محدودیت‌های قراردادهای بیمه‌ای، کسورات پشت درهای بسته، ضوابط مبهم به‌مقتضای روز، اقتصاد بیمار سلامت و اقتصاد بیمار بیماران، مطب‌داری پر مشقت، به بازی گرفته نشدن در تصمیم‌گیری‌های کلان و و و چه بگویم، از کجای این پیل پیکر بگویم؟! خودتان را بگذارید جای مولانا، به هر کجایش که دست بزنید صدای ضجه می‌دهد. به همه‌ی این‌ها انتظارات اجتماعی از یک پزشک را اضافه کنید، چرا راه دور برویم، توقع همین اکبرآقای میوه فروش محله… اصلا برای این‌که خیال همه آسوده شود، بگذارید بگویم همه‌ی مهمانان و مدعوین و پزشکان گرد هم آمده بودند تا به افتخار نسخه‌ی ۰۲ دکتر شریعتی و دوستان یا به‌قول خودشان آش کشک خاله (بیچاره خاله!؟) کف مرتبی بزنند…
ولی نه، نمی شود! دیدن تراژدی موسوم به آش کشک خاله، حتی انگشتان آدم را مجبور می‌کنند که با کیبورد آشتی کند؛ بودن به از نبود شدن؛ خاصه در بهار…
بپردازیم به گزارش مراسم:
نشست مشترک پزشکان عمومی استان کرمان با ستاد اجرایی طرح پزشک خانواده شهری در سالن فارابی کرمان برگزار شد. در این نشست بیش از ۲۰۰ تن از اقشار مختلف پزشکان عمومی استان سوالات خود را از رییس دانشگاه علوم پزشکی، معاون بهداشتی دانشگاه کرمان، مدیر درمان تامین اجتماعی و مدیر کل بیمه‌ی خدمات درمانی مطرح کردند.
در ابتدا دکتر عباس کامیابی، رییس انجمن پزشکان عمومی و شورای هماهنگی نظام پزشکی استان کرمان، ضمن خوشامدگویی به میهمانان و حاضرین، دیدگاه‌های انجمن را در این زمینه به اختصار بیان کرد. وی ضمن استراتژیک خواندن استقرار نظام ارجاع و سطح‌بندی خدمات در کشور، با اشاره به فرصت‌ها و تهدیدات موجود از اجرای عجولانه‌ی این طرح ابراز نگرانی کرد.دکتر عبدالرضا صباحی، رییس دانشگاه علوم پزشکی کرمان، نیز در سخنانی با ذکر برخی مشکلات و معایب ساختاری نظام سلامت کشور و سهم بالای مردم از هزینه‌‌های درمان، نیاز امروز را اصلاح اساسی در نظام سلامت دانست و طرح پزشک خانواده را از راهکارهای بنیادین حرکت به سوی بهبود ذکر کرد. او با اشاره به شان والا و دوره‌ی طولانی تحصیل پزشکان، خود را نخست یک پزشک و سپس یک مقام اجرایی خواند. وی مدیریت سلامت کشور را بدون مشارکت مسوولانه‌ی پزشکان عمومی غیرممکن دانست و خواستار مشارکت آن‌ها در استقرار این طرح شد.
دکتر گرکانی نژاد، معاون بهداشتی دانشگاه، پس از قدردانی از رییس نظام پزشکی و انجمن پزشکان عمومی استان در برگزاری جلسه و پیگیری مطالبات صنفی، با تشریح طرح ۰۲ آن ‌را حاصل تلاشی جمعی در کشور دانست و گزارشی به اختصار از اقدامات انجام شده در این زمینه از بهمن ماه گذشته تا کنون ارایه داد. دبیر ستاد اجرایی نسخه‌ی ۰۲ رسالت طرح را پوشش فراگیر خدمات مردمی و حفظ منابع برشمرد.
دکتر امین فخر، مدیر درمان تامین اجتماعی استان، نیز نظام سلامت را نیازمند یک جراحی اساسی ارزیابی کرد و اصولی‌ترین روش را استقرار نظام پزشک خانواده دانست. وی با اشاره به تجربیات سازمان تامین اجتماعی در طرح پزشک امین، در مورد آهنگ شتاب اجرای طرح ۰۲ تامل بیشتری را لازم دانست.
محمد جعفری، مدیر کل بیمه‌ی خدمات درمانی استان کرمان، نسخه‌ی ۰۲ را فاقد اشکالات طرح بیمه‌ی روستاییان دانسته و خواستار اعلام داوطلبی پزشکان برای مشارکت در طرح شد.
پس از آن، این همایش که به ابتکار انجمن پزشکان عمومی استان و با استقبال خوب پزشکان برگزار شده بود، شاهد پرسش و پاسخ حاضرین بود که در ابتدا پرسش‌ها محافظه‌کارانه و با در نظر گرفتن ملاحظات شغلی مطرح می‌شد اما به تدریج سالن شاهد طرح بی‌پرده‌تر سوال‌ها بود و به عادت همیشگی ما ایرانی‌ها، هر زمان که پرسش‌ها انتقادی، بی‌پرده‌تر و صریح‌تر بیان می‌شد با تشویق حاضرین همراه می‌شد.
به راستی که همیشه ورد زبان‌مان بوده و هست: کاش پهلوانی از غیب سر برسد و حرف دل ما را بزند!
پرسش‌ها روی کاغذهای زبان بسته نوشته می‌شد. گاهی هم فردی از میان جمع و گاهی نمایندگان گروه‌های مختلف پزشکان عمومی از زوایای گوناگون به بیان دیدگاه‌ها و به طور عمده ذکر نواقص طرح پرداختند.
دکتر شهابی، نماینده‌ی درمانگاه‌ها و کلینیک‌های کرمان، از بی‌توجهی طراحان به نقش دیرین درمانگاه‌ها در سلامت شهری ابراز شگفتی کرد و اجرای طرح را موجب نابودی این بخش دانست. او پس از برشمردن ایرادها، در آخر کلام خواستار اصلاح اساسی در نسخه‌ی ۰۲ شد.
دکتر ابوالحسنی، نماینده‌ی پزشکان بخش خصوصی (مطب‌دار) خانواده که از سال ۸۴ مجری طرح بیمه‌ی روستاییان در شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر استان، طرف قرارداد مستقیم خدمات درمانی هستند، پس از توصیف طرح ۰۲ به‌عنوان طرحی که پزشکان را استثمار می‌کند و سعی در دولتی کردن همه‌ی پزشکان دارد، دیگر نگرانی این قشر را استمرار نظارت‌های یک‌سویه و اعمال کسورات یک‌جانبه دانست. وی در پایان خواهان استفاده از تجربه‌ی ناموفق پزشک خانواده روستایی شد. اما جمله‌ی آخرش تشویق حاضرین را در پی داشت: با سرباز خسته، شما برنده‌ی هیچ جنگی نخواهید شد!اغلب پزشکان فعال بخش خصوصی اما خود را صاحب عزای مجلس وصف می‌کردند. موسفیدترها با صراحت از غیرمنطقی بودن بخش‌هایی از طرح و غیراقتصادی بودنش انتقاد می‌کردند و دریافت نکردن فرانشیز را نشانه‌ی انگیزه‌های غیرسلامت‌نگرانه‌ی طراحان طرح می‌دانستند.
نوع گویش‌ها به‌تدریج به‌سمت انتقادهای تند و تیز از مسوولان پیش می‌رفت که دکتر کامیابی با مدیریت جلسه آن را به سمت طرح دیدگاه‌های کارشناسانه هدایت کرد. او با تشریح دیدگاه‌ انجمن‌های کشور، شرط موفقیت طرح را مشارکت مجریان (پزشکان) در برنامه‌ریزی‌ها و اصلاح اساسی بخش‌هایی از آن دانست و نسبت به اجرای شتابزده‌ی آن و از بین بردن یک فرصت تاریخی برای اصلاح نظام سلامت کشور هشدار داد!
سخنان نیشدار جمع حاضر داشت کار را دوباره به حاشیه می‌کشاند که دکتر کامیابی با یک جمله جمع حاضر را به آرامش دعوت کرد: دوستان و مدیران در بسیاری موارد به علت جایگاه خود خیلی چیزها را نمی‌توانند بگویند اما اگر از من بپرسید، می‌گویم تا کنون همکاری خوبی داشته‌اند.
وقتی سوالات جدی‌تر شد و در پاسخ به سوالی در مورد سرنوشت پزشکان تازه فارغ‌التحصیل- که حتی آینده‌ی فعالیت خصوصی هم از آنان سلب می‌شود- مسوولین به نداشتن پاسخی قانع کننده اذعان کردند، به نظر می‌رسید صلاح در جمع کردن بحث و پایان جلسه باشد. شاید به همین دلیل یک جمله روی پرده پشت سر پنل مسوولین نقش بست:
۰۲ را به ۰۳ ارتقا دهید (همان تیتر دیدگاه‌های ۳۰ انجمن پزشکان عمومی در مورد نسخه‌ی ۰۲)!
راستی چه کسانی در برابر انبوه پرسش‌های بی‌پاسخ، سلامت مردمان این دیار و سرنوشت قشر خدوم و فرهیخته‌ی پزشک در آینده پاسخگو خواهند بود؟…

دکتر افشین اسدی
عضو هیات مدیره‌ی انجمن پزشکان عمومی کرمان

برگرفته از سایت ائتلاف فراگیر پزشکان عمومی