روز جهانی ماما گرامی باد/ دکتر بهمن مشفقی

به مناسبت پانزدهم اردیبهشت، روز جهانی ماما

انجمن پزشکان عمومی رشت این روز را به همه‌ی همکاران گرانقدر ماما‌ شادباش می‌گوید.

پنجم ماه مه مصادف با پانزدهم اردیبهشت برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ میلادی از سوی سازمان جهانی بهداشت و «کنفدراسیون بین‌المللی مامایی» به نام «روز جهانی ماما» نامگذاری شده و این نامگذاری از سال ۱۹۹۲ رسمیت یافت.
جامعه‌ی مامایی با نقش محوری خود در تامین سلامت بانوان و کودکان اصلی‌ترین حلقه‌ی تامین سلامت خانواده را تشکیل می‌دهد و سلامت دوسوم از افراد کشور در ارتباط مستقیم با ماماهاست. اکنون ثابت شده است که سلامت خانواده کلیدی است برای آینده و این کلید در دست ماماهای تلاشگر است. در بسیاری از کشور‌های پیشرفته در صورت حضور ماما ۶۰ درصد زایمان‌ها به‌طورطبیعی انجام می‌شود، در حالی که این آمار در صورت وجود متخصص زنان و زایمان تنها ۲۰ درصد است.
جامعه‌ی مامایی ایران توفیقات چشمگیری در زمینه‌های سلامت مادر و کودک و تنظیم خانواده در کارنامه‌ی خود ثبت کرده است. ماما‌ها وظایف مهمی در مشاوره و آموزش بهداشت نه‌تنها برای زنان بلکه برای خانواده و جامعه دارند. کار ماما آموزش دوره‌ی بارداری و آماده کردن والدین برای پذیرش وظایف پدری و مادری است که می‌تواند به تنظیم خانواده و مراقبت‌های کودک و بعضی موارد بیماری‌های زنان نیز گسترش یابد. قلمرو خدمات مامایی بسیار وسیع‌تر از کلمه‌ی زایمان و مراقبت‌های دوران بارداری است. خدمات مامایی از ابتدای تولد تا پایان عمر ابعاد مختلف بهداشت از بهداشت باروری تا مشاوره و آموزش و آگاهی‌رسانی در دوران بلوغ، ازدواج، بارداری و یائسگی را شامل می‌شود و این آموزش‌ها ضامن سلامت خانواده است.

مامایی در ایران
قدمت رشته‌ی مامایی در ایران به‌شکل آموزش عالی پس از تحصیلات دبیرستان به ۹۰ سال پیش برمی‌گردد. اولین آموزشگاه مامایی به نام «مدرسه‌ی قابلگی» با ۱۰ نفر شاگرد در سال ۱۲۹۸ خورشیدی در بیمارستان بانوان تهران تاسیس شد. پس از گذشت ۱۰ سال، اولین آموزشگاه عالی مامایی در سال ۱۳۰۸ با اعطای مدرک معادل لیسانس به‌عنوان یکی از شعب مدرسه‌ی طب آغاز به‌کار کرد.
در سال ۱۳۱۳ دانشگاه تهران و سپس دانشکده‌ی پزشکی آن افتتاح شد، بنابراین در سال ۱۳۱۹ بیمارستان زنان هم به دانشکده‌ی پزشکی ملحق گشت. از این آموزشگاه تا سال ۱۳۳۱ جمعاً ۴۶۲ نفرفارغ التحصیل شدند.
از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۵۸ برنامه‌ی آموزشی آموزشگاه به برنامه‌ی یک و نیم ساله برای لیسانسیه‌های پرستاری تغییر یافت. پس از آن در پی سه سال تعطیلی انقلاب فرهنگی، از آغاز سال ۱۳۶۲ با نام «مدرسه‌ی عالی مامایی» شروع به‌کار کرد و مجدداً از ورودی دیپلم به تربیت کاردان و کار‌شناس مامایی اختصاص یافت.
در سال ۱۳۶۵ پس از انتقال آموزش گروه‌های پزشکی از وزارت آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده‌ی پرستاری و مامایی دایر شد که در بهمن ۱۳۶۸ مصوب شد و هم‌اکنون در تربیت دانشجویان کار‌شناسی، کار‌شناسی ارشد و دکترای مامایی ارایه خدمت می‌کند.

جمعیت مامایی ایران
جمعیت مامایی ایران در سال ۱۳۸۰ به عضویت کنفدراسیون بین‌المللی ماما‌ها پذیرفته شد. این کنفدراسیون در سال ۱۹۱۹ در بلژیک با نام «اتحادیه‌ی بین‌المللی ماما‌ها» تاسیس شد و از سال ۱۹۵۴ در لندن به کنفدراسیون بین‌المللی ماما‌ها تغییر نام یافت.
جمعیت مامایی ایران در شهر‌های اصفهان، شیراز، تبریز، رشت، لاهیجان، قزوین، زنجان، ساری و… شعبه تاسیس کرده که مهم‌ترین فعالیت این شعب در رابطه با آموزش و برگزاری سمینار‌ها و پرداختن به مسایل رفاهی ماما‌ها و انعکاس مشکلات مامایی حوزه‌ی خود به مرکز و برگزاری مراسم روز ماما است.

اعلان مدرسه‌ی قابلگی
در پایان بد نیست اولین اعلان پذیرش داوطلبین قابلگی در ۸۷ سال پیش که آگهی آن در روزنامه‌ی اطلاعات در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۰۵ شمسی به چاپ رسید، در این‌جا آورده شود:
دروس مدرسه‌ی قابلگی از اول مهرماه سال ۱۳۰۵ شمسی شروع خواهد شد. داوطلبین باید دارای اوراق ذیل باشند:
۱- سجل احوال (شناسنامه)، سن ۱۸ سال
۲- تصدیق حسن اخلاق از مدرسه‌ای که از آن خارج شده‌اند.
۳- تصدیق سه ساله‌ی متوسطه‌ی امتحانات مدرسه.
۴- امتحان فیزیک، شیمی، فرانسه، مطابق پروگرام مدرسه
اشخاصی که دارای تصدیق‌نامه‌ی متوسطه نیستند، مجبور به دادن امتحان سه سال مذکور خواهند بود و باید روز سه‌شنبه ۵ مهر، سه ساعت بعد از ظهر در مدرسه‌ی قابلگی حاضر باشند.
دفتر مدرسه (مریضخانه‌ی نسوان) از ۲۵ الی آخر شهریورماه همه روزه از چهار به ظهر تا ظهر به‌غیر از ایام تعطیل برای ثبت‌نام اسامی داوطلبان مفتوح خواهد بود.
رییس کل صحیه: دکتر حسین بهرامی.

دکتر بهمن مشفقی

عضو انجمن پزشکان عمومی لاهیجان

Email:vahomanmd@yahoo.com