نگاهی به یک سریال طنز و واکنش پزشکان به آن/ جامعه‌ی مدنی پزشکی و فضای مجازی

دکتر آنه‌محمد دوگونچی
عضو هیات مدیره‌ی انجمن پزشکان عمومی رشت

139401201112534605067564مقدمه: جامعه‌ی مدنی پزشکی
مفهوم جامعه‌ی مدنی پزشکی مدت‌هاست فکرم را مشغول کرده است و هنوز به تعریف و مفهوم‌سازی قابل قبولی نرسیده‌ام. این جامعه با جامعه‌ی مدنی کلی تفاوت‌هایی دارد. امر پزشکی امری خطیر و حساس و سرنوشت‌ساز است و به‌سادگی و بدون تمهیدات کافی نمی‌توان در این وادی وارد شد. متاسفانه جامعه‌ی پزشکی در حال حاضر خود از بیماری‌های عدیده رنج می‌برد و طبیبی است که خود نیاز به درمان دارد. البته طب ایرانی بخشی از جامعه‌ی ایرانی ا‌ست و این بیماری را در متن بیماری کلی جامعه باید در نظر گرفت.
پزشکانی مثل بنده که در دوران پهلوی دوم درس خواندیم و پزشکی یاد گرفتیم، موجوداتی دوزیست هستیم! هم آبی هم خاکی. نه در آب راحتیم نه در خاک. در خاک که پامال می‌شویم، در آب هم خفقان می‌گیریم. (بیشتر…)

چه کسی ما را به حاشیه برد؟

Hدکتر مسعود جوزی
دبیر انجمن پزشکان عمومی رشت


۱- آبروی از دست رفته‌ی پزشکی

هفته‌ی دوم فروردین ۹۴ برای پزشکان ایرانی روزهای عجیبی بود؛ لشکرکشی مجازی سپاهی از درس‌خوانده‌ترین مردان و زنان مرز و بوم بر سریالی که تازه دو قسمت آن به نمایش درآمده بود. البته واکنش به این سریال از سه ماه پیش‌تر کلید خورده بود یعنی زمانی که در پی انتشار خبر ساخت آن، رییس کل سازمان نظام پزشکی کشور نامه‌ای به رییس صدا و سیما نوشت تا رسانه‌ی ملی را از شوخی با پزشکان برحذر دارد. پس از او نیز روابط عمومی وزارت بهداشت، در یک اشتباه شگفت‌انگیز رسانه‌ای، ۵۵۰ کلمه از همین نامه را «کپی- پیست» و مجدداً به امضای وزیر ارسال کرده بود تا از نهاد صنفی پزشکان عقب نماند. این اقدامات بازدارنده مدتی روند تولید سریال را متوقف کرده و سبب تغییر نام آن از «اتاق عمل» به «در حاشیه» و اصلاحاتی نیز در داستان آن شده بود. اما اگر چنین واکنش‌های پیش از موعدی تا همین‌جا به‌حد کافی غیرمنطقی و نامتعارف می‌نمود، در برابر سیلی که در گروه‌های مجازی جامعه‌ی پزشکی (وایبر، تلگرام، فیس‌بوک و…) راه افتاد، هیچ بود! (بیشتر…)

از سازمان خدمات اجتماعی تا انجمن پزشکان عمومی رشت در گفت‌وگو با دکتر محسن شریفی/گفت‌وگو: دکتر رقیه حج‌فروش/ عکس: مهراب جوزی

01

محمدعلی همایون کاتوزیان، اندیشمند پرآوازه‌ی تاریخ، علوم سیاسی، اقتصاد و ادبیات ایران، جامعه‌ی ایرانی را با دو صفت «کوتاه‌مدت» و «کلنگی» توصیف می‌کند. اساس نظریه‌ی کاتوزیان این چند جمله است که «ایران،‌ برخلاف‌ جامعه‌ی‌ درازمدت‌ اروپا، جامعه‌ای‌ کوتاه‌مدت‌ بوده‌ است‌. در این‌ جامعه‌ تغییرات- حتی‌ تغییرات‌ مهم‌ و بنیادین- اغلب‌ عمری‌ کوتاه‌ داشته‌ است‌. این‌ بی‌تردید نتیجه‌‌ی فقدان‌ یک‌ چارچوب‌ استوار و خدشه‌ناپذیر قانونی‌ است‌ که‌ می‌توانست‌ تداومی‌ درازمدت‌ را تضمین‌ کند.» بنا بر این نظریه، فقدان‌ تداوم‌ درازمدت ‌و بروز تغییرات‌ اساسی در دوره‌های‌ کوتاه‌‌، تاریخ‌ ما را‌ بدل‌ به‌ رشته‌ای‌ از دوره‌های‌ کوتاه‌مدت‌ به‌‌هم‌ پیوسته‌ کرده‌ و هرگونه انباشت‌ درازمدتی‌ از مالکیت‌ و ثروت‌ و سرمایه‌ گرفته تا نهادهای‌ اجتماعی‌ و خصوصی را دشوار کرده است. به‌عبارت دیگر «هر از چند گاهی عمارتی نو می‌سازیم اما با مرور زمان (معمولاً ۲۰ یا ۳۰ سال) این ساختمان نو به‌عنوان عمارتی کلنگی و کهنه، ویران و نابود می‌شود.» حالا از تمامی تبعات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی این کوتاه‌مدتی و کلنگی بودن که بگذریم، بر آسیب‌زایی آن در فعالیت‌های روزمره‌ی حرفه‌ای و صنفی خود نمی‌شود چشم پوشید. از این منظر، پروژه‌ی «تاریخ شفاهی پزشکی گیلان» نه قدم زدنی نوستالژیک در کوچه‌باغ خاطرات پزشکی این استان، که کوششی است مسوولانه در جهت بیدار کردن «حافظه‌ی تاریخی» جامعه‌ی پزشکی با این هدف که آزموده‌های کهن را دگربار نیازماییم و به‌جای تلقی کلنگی از پیشینه‌ی خویش، مرمت و نوسازی‌اش کنیم. این‌چنین بود که پروژه‌ی «تاریخ شفاهی پزشکی گیلان» کلید خورد؛ پای صحبت بزرگ‌ترها نشستن و پرسیدن و پرسیدن تا به‌یاد آورند و تصویر کنند گذشته‌ای را که به‌یاد آوردن هر صحنه‌اش گذاشتن قطعه‌ای از پازل پیشینه و هویت صنفی ما در جای خود است. (بیشتر…)

ما با هم دوستیم

13دکتر شهریار خاقانی*
تیتر روزنامه‌ی پرتیراژ صبح، «همشهری»، عجیب بود. نویسنده پزشکان را به‌علت دریافت ویزیت دوم پس از معاینه‌ی دوم و آزمایش، سودجو معرفی کرده بود. ناراحت شدم. روزنامه را روی میز انداختم و پا‌هایم را روی صندلی روبه‌رو گذاشتم و در صندلی خود فرو رفتم. چشم‌هایم را بستم. واژه‌ی «سودجو» از ذهنم بیرون نمی‌رفت. احساس می‌کردم نسبت به تمامی سال‌هایی که برای مردم کشورم و بیماران خدمت کرده‌ام اهانت شده است. (بیشتر…)

یادمان دکتر محمود بهزاد

جامعه‌ی پزشکی گیلان فردا، هشتم شهریور، به‌یاد استاد بهزاد بزرگ بر سر مزار آن مرحوم گرد هم خواهد آمد…

DSC01578این مراسم بزرگداشت به‌دعوت انجمن داروسازان گیلان و به بهانه‌ی ششمین سالگرد درگذشت استاد، از ساعت ۱۱ بامداد بر سر مزار آن دانشمند گران‌مایه  واقع در سلیمان‌داراب رشت برپا خواهد شد. هیات مدیره‌ی انجمن پزشکان عمومی رشت ضمن بزرگداشت یاد آن استاد ارجمند، از همکاران عزیز جهت شرکت در این مراسم دعوت می‌کند.

همچنین به همین مناسبت روزنامه‌ی همشهری، ضمیمه‌ی گیلان دوم شهریور خود را به یاد استاد بهزاد منتشر کرده و یادداشتی از دکتر مسعود جوزی دبیر انجمن پزشکان عمومی رشت نیز در این ویژه‌نامه به‌چاپ رسیده که با هم می‌خوانیم:

دانشمند بود…/دکتر مسعود جوزی

بهزاد زیست‌شناس نبود اما دانشمند بود. اما چرا یادداشتم را با این جمله شروع می‌کنم؟ چون تصور می‌کنم شرط لازم برای بزرگداشت هر شخصیتی ابتدا «درست» شناختن اوست. پس ابتدا سعی می‌کنم در چند خط این جمله را توضیح بدهم. (بیشتر…)

روز جهانی ماما گرامی باد/ دکتر بهمن مشفقی

به مناسبت پانزدهم اردیبهشت، روز جهانی ماما

انجمن پزشکان عمومی رشت این روز را به همه‌ی همکاران گرانقدر ماما‌ شادباش می‌گوید.

پنجم ماه مه مصادف با پانزدهم اردیبهشت برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ میلادی از سوی سازمان جهانی بهداشت و «کنفدراسیون بین‌المللی مامایی» به نام «روز جهانی ماما» نامگذاری شده و این نامگذاری از سال ۱۹۹۲ رسمیت یافت.
جامعه‌ی مامایی با نقش محوری خود (بیشتر…)

حشمت نهضت جنگل، دکتر ابراهیم حشمت!/ دکتر بهمن مشفقی

به مناسبت چهاردهم اردیبهشت، سالگرد شهادت دکتر ابراهیم حشمت

مدت‌ها در این اندیشه بودم که در خصوص انسان شرافتمند، مبارز سخت‌کوش و پزشک مردم‌دوست، شادروان زنده‌یاد دکتر ابراهیم حشمت، نام‌آور و حشمت نهضت جنگل مطلبی بنویسم تا مبارزات و جان‌فشانی‌های این انسان شریف، آزاده، میهن‌پرست و بیگانه ستیز برای نسل جوان روشن شود و در ضمن ادای دینی هم به او شده باشد.
چیزی که اغلب اهالی تحقیق به آن اشاره می‌کنند این است که آن‌طور که باید، مقام و منزلت شادروان دکتر حشمت در کتاب‌ها و رسالاتی که در مورد نهضت جنگل نوشته شده، شرح داده نشده است. خوشبختانه محقق بلندآوازه و خستگی‌ناپذیر، شادروان استاد سید محمدتقی میرابوالقاسمی، سال‌ها پیش همت قابل تحسینی به خرج داده و شرح زندگی و مبارزات شادروان دکتر حشمت را با استفاده از بیش از ۸۶ منبع و ماخذ به رشته‌ی تحریر درآورده است (بیشتر…)

یادروز جهانی استاد سخن، سعدی، اول اردیبهشت

زنده شود هر که پیش دوست بمیرد

مرده‌دل است آن‌که هیچ دوست نگیرد

هر که ز ذوقش درون سینه صفایی‌ست

شمع دلش را ز شاهدی نگزیرد

طالب عشقی؟ دلی چو موم به‌دست آر

سنگ سیه صورت نگین نپذیرد

صورت سنگین‌دلی کشنده‌ی سعدی‌ست

هر که بدین صورتش کشند، نمیرد!
(بیشتر…)

۲۵ اردیبهشت روز ملی فردوسی گرامی باد

کنون گر تو در آب ماهی شوی    و یا چون شب اندر سیاهی شوی
و یا چون ستاره شوی بر سپهر    ببری ز روی زمین پاک مهر
بخواهد هم از تو پدر، کین من    چو بیند که خشت است بالین من…
روز ملی حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی، بزرگ سراینده‌ی حماسه و تراژدی ایرانی، گرامی باد! (بیشتر…)

نظام ملی سلامت در ایران (۳)/ دکتر فروغ فریدونی

برنامه‌ی «مانا»
 از اساسی‌ترین معضلات نظام ارایه‌ی خدمات بهداشتی- درمانی، نبود مدل‌های استاندارد درمان سرپایی مناسب با شرایط کشور بوده و آموزش‌های موجود عمدتاً به آموزش بیمارستانی تکیه داشته‌اند. (بیشتر…)

نقش رسانه در تشکل مدنی/ دکتر حمید طهماسبی‌پور

ذهن پرسشگر و جستجوگر انسان متفکر در طول تاریخ تلاش کرده با شناخت پدیده‌های طبیعی، اجتماعی، علمی و… آن‌ها را ثبت کند و به اطلاع دیگران برساند. زمانی با استفاده از سنگ، خشت گلی و پاپیروس این کار را می‌کرد و امروزه با نشریه و کتاب و فایل‌های کامپیوتری. (بیشتر…)

نظام ملی سلامت در ایران (۲)/دکتر فروغ فریدونی

در شماره‌ی پیش سطوح مختلف مراقبت‌های بهداشتی (براساس موازین سازمان جهانی بهداشت) و ساختار عرضه‌ی خدمات بهداشتی ایران (براساس آخرین دستورالعمل‌های وزارت بهداشت) مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش به‌دلیل اهمیت آشنایی با جزییات بعضی از فعالیت‌ها که به‌ویژه در سال‌های اخیر به‌صورت استاندارد و ادغام‌یافته براساس آخرین استراتژی‌های وزارت بهداشت در سطح مراکز بهداشتی- درمانی در حال اجراست، بخشی از خدمات ارایه شده در نظام بهداشتی کشور توضیح داده می‌شود. (بیشتر…)

نظام ملی سلامت در ایران (۱)/دکتر فروغ فریدونی

پزشکی امروز دیگر تنها هنر و علم تشخیص و درمان بیماری نیست، بلکه علم پیشگیری از بیماری و ارتقای سطح بهداشت است. پزشکان دیگر نمی‌توانند خود را در نقش سنتی خود به‌عنوان فردی که بیماری را تشخیص داده، داروها و شربت‌ها را در نسخه می‌نویسد و غده‌ها را جراحی می‌کند، محدود کنند. پزشکان نقش‌های جدیدی کسب کرده‌اند و به‌عنوان آموزشگر، علت‌یاب، پیشگیر، مشاور و مرجع تغییرات اجتماعی عمل می‌کنند.۱ (بیشتر…)

میراث دکتر کنوک/ دکتر آنه‌محمد دوگونچی

طب ابتدا یک مذهب بود، سپس علم شد ولی همواره یک هنر است. متاسفانه هر چه علم پیشرفت می‌کند این خطر برای هنر وجود دارد که به‌قهقرا رود. سه تا M یعنی Mystery (آیین‌های رمزی) Magic (جادو) و Medicine (طب) همواره یکی و همانند بوده‌اند.
ویلیام بوید، از کتاب «مقدمه‌ای بر مطالعه‌ی بیماری‌ها» (بیشتر…)